Ezel beeld

Het Ezelke is van brons gemaakt en staat op de ezelmarkt in Maastricht sinds 1976. Het beeld is ontworpen door Gertrud Januszewski. Ze is geboren in 1911 in Berlijn. Na een opleiding in Berlijn werkte ze als illustratrice en kunstenares. Ze had een afficheprijsvraag van Propaganda Ride in Rome gewonnen in 1934 en met het geld van de prijs ging ze reizen en kwam ze uiteindelijk in Nederland terecht. Daarnaast deed ze illustraties voor boeken en tijdschriften om wat geld te verdienen. Ze vestigde zich in 1939 in Venlo en later in Maastricht. De driedelige reeks Buiten Spelen werd in 1946 door het klooster uitgegeven. Gertrud had deze kinderboeken verzorgd. Bij de Academie heeft ze een opleiding beeldhouwkunst gevolgd en later heeft ze in 1960 de Prijs der Stad Maastricht gewonnen. Ze heeft het Ezelke ontworpen en verder nog voor enkele kerken kruiswegstaties. 1 daarvan bevindt zich in de Sint-Servaaskerk. Ze is overleden in 2001.

De naam van de ezel is het Ezelke. In de 16e en begin 17e eeuw in katholieke steden werd besproken over een ‘ezelsbegrafenis’. De naam komt van een klaagzang uit de Bijbel Jeremia. Daarmee werden begrafenissen van de overleden niet-katholieken bedoeld. Die behoorden niet tot de gemeenschap van stadsburgers. Ze werden na hun dood uitgestoten en buiten de stad ergens in een veld begraven. In Maastricht gebeurde dat vlak bij de Ezelmarkt. Of de naam van het plein iets met dit gebeuren te maken heeft, weet niemand.

Je zou denken dat er vroeger op de Ezelmarkt veel ezels werden verhandeld, want voor paarden, varkens en koeien waren er aparte markten. De huizen met driehoekige toppen tussen de Kakeberg en de Tongersestraat zouden dan stallingen of verblijfplaatsen van deze dieren zijn geweest. Maar ezels zijn nooit op de Ezelmarkt verhandeld. Mogelijk heeft de naam iets te maken met het ‘eselen’. ‘eselen’ is middeleeuws Nederlands. Vroeger stond daarvoor het kloppen en slaan van het laken. Het is mogelijk dat dit gebeurde op de Ezelmarkt, maar men is hier niet zeker van.

In 1975 was Gertrud Januszewski klaar met het oorspronkelijke ontwerp, maar het beeld moest nog commissies passeren. Dat bleek niet zo eenvoudig te zijn. In de Gieterij van Eysbouts in Asten was het bronzen beeld uiteindelijk toch gemaakt. Ver had zij nog enkele kruiswegstaties voor enkele kerken ontworpen. Een daarvan is te vinden in de Sint-Servaaskerk. Eind juli 1976 kon de ezel worden geplaatst. Niet op de aanvankelijk daarvoor bestemde plaats op de Ezelmarkt vanwege verkeerstechnische redenen. De ezel staat daar tot verheugenis van Maastrichtenaren en toeristen. Veel kinderen gaan op de ezel zitten om een leuke foto te maken.