Helpoort

De Helpoort is gemaakt van kolenzandsteen, mergelsteen en baksteen en heeft een leien dak. De personen die het gebouwd hebben woonden in Maastricht rond 1230.

Diegene die het in de Middeleeuwen heeft gebouwd zijn niet echt bekend maar we weten wel dat de Helpoort in 1229 in opdracht van Hertog van Brabant Hendrik I is gebouwd, we weten niet wie het precies heeft ontworpen. Waarschijnlijk is het puur voor de functie gebouwd en is er weinig aan “ontworpen”. De poort heette eerst de Hoogbruggepoort maar is later de helpoort genoemd. De naam Helpoort komt waarschijnlijk van het dichtbijzijnde huis “In de Helle” wat een veel voorkomende naam is bij bakkerijen en smederijen. “Helle” kan ook verwijzen naar de latere functie als kruitmagazijn.

Het gebouw komt uit de middeleeuwen. Het is een simpel gebouw van steen met als primaire kenmerken vooral de kenmerken die te maken hebben met de functie als wachterspoort; de vorm, de grootte, de kamer bij waar eerst het krijtmagazijn zat etc. Ook was er een “uitstekend kamertje” (een bretèche of brattice) van waaruit er pijlen geschoten of dingen gegooid konden worden naar aanvallers. Ook zijn er meerdere mezenkauwen (vierkante werpgat tussen de muren van een kasteel), deze waren bedoeld om vijanden te beschieten en heet water of stenen naar beneden te gooien. In films word er vaak ten onrechte pek of hete olie naar beneden gegoten, maar dit is zeer onwaarschijnlijk omdat pek en hete olie waarschijnlijk veel te duur waren hiervoor.

De Helpoort werd eerst als wachterspoort gebruikt, met het poortgebouw zelf als kruitmagazijn werd gebruikt. De kamer ernaast was voor de wachters die het kruit bewaakten. Later woonde de conciërge van het rijksarchief in het gebouw, nog later had Jef Schipper zijn atelier in het gebouw. Tegenwoordig is er een expositie over Maastricht als vestigingsstad. De functie van het gebouw komt tot uiting in de brattice en de mezenkauwen (zie de kenmerken van de periode/stijl)

Zelf vind ik de Helpoort heel representatief van Maastricht in de middeleeuwen en een vitaal stuk van de stadsmuur. De Helpoort zelf is best wel indrukwekkend en vooral de brattice vind ik erg mooi omdat het detail toevoegt aan wat anders een redelijk saaie poort zou zijn.